Jaka jest rola kapy w kościele katolickim?

Szaty liturgiczne są odzwierciedleniem hierarchiczności pełnienia funkcji duchownych kościoła katolickiego. Kolor szat jest uzależniony od okresu liturgicznego, ponieważ w ciągu trwania roku kalendarzowego w kościele katolickim przeżywany jest rok liturgiczny. Oprócz tego kapłan nosi różne szaty w zależności od odprawianych czynności liturgicznych. Istnieje kilka rodzajów szat liturgicznych, ale w tym artykule zajmiemy się tylko jedną z nich – kapą.

Czym charakteryzuje się kapa?

Jest to rodzaj długiej peleryny sięgającej stóp. Występuje w różnych kolorach, tak jak inne szaty liturgiczne. Zwana jest również nieszpornikiem lub pluwiałem. Kapłani i diakoni pod kapę liturgiczną muszą zakładać stułę i komżę lub albę. Do kapy doczepiane są specjalne haftki, które pozwalają na zapięcie pod szyją. Ten rodzaj szaty zazwyczaj jest wykonany z lekkich i przewiewnych materiałów, dzięki czemu doskonale sprawdza się podczas noszenia przez dłuższy czas. Kiedyś kapy wyposażone były w kaptur, a dziś jest on zastąpiony ozdobą o spiczastym zakończeniu naszytą z tyłu. Dawniej duchowni zakładali bardzo ozdobne kapy, obecnie szyte są skromniejsze, ale nadal posiadają liczne zdobienia, zazwyczaj w kolorze złotym.

Skąd wywodzi się kapa i kiedy jest zakładana?

Kapa prawdopodobnie kiedyś była strojem książąt i królów. Według znawców tematu może pochodzić od starożytnej lacerny przedłużonej za kolana. Inni uważają, że wywodzi się od peleryny z kapturem, która chroniła niegdyś przed deszczem i śniegiem. Niektórzy historycy twierdzą natomiast, że kapa jest pochodzenia zakonnego i noszona była w dni świąteczne przez ważniejszych zakonników. We Włoszech i Francji kapę nazywano  pluviale, natomiast w krajach północnych cappa.

Na przełomie VIII i IX wieku kapa stała się szatą liturgiczną w Europie, a w XI wieku w całym kościele katolickim. Pluwiał używany jest przez kapłana oraz diakona podczas sprawowania uroczystej liturgii poza mszą świętą. Kapa zakładana jest w czasie sprawowania sakramentów chrztu, małżeństwa, a także podczas pogrzebów, Liturgii Godzin czy procesji z Najświętszym Sakramentem. Może być używana przez biskupa, kapłana i diakona.