Kolory ornatu – znaczenie

Ornat to szata liturgiczna, która jest zakładana przez duchownego do mszy świętej. Jej kolory nie są pod żadnym względem przypadkowe – każdy z nich posiada określoną symbolikę i znaczenie. Nie mniej istotne jest także dostosowanie się do aktualnego czasu w roku liturgicznym. Jakie kolory szat liturgicznych wyróżniamy i czym te się charakteryzują?

Szaty liturgiczne w obrządku rzymskokatolickim

Choć ornat jest główną szatą liturgiczną stosowaną do odprawiania mszy świętej, to w obrządku rzymskokatolickim wykorzystywane są także takie stroje i ich elemenety jak: alba, humerał, kapa, stuła (symbol władzy kapłańskiej; kolory i znaki na stule określają dane okresy liturgiczne) czy cingulum (gruby sznur z frędzlami, który służy do przepasania alby; to symbol wstrzemięźliwości i gotowości do pracy). Co zaś symbolizuje sam ornat? Przede wszystkim przypomina o męce i śmierci Chrystusa oraz mówi o obowiązkach kapłana wobec wiernych, ale i wobec Boga. Ornat to również symbol ciężaru służby duchownej.

Symbolika kolorów

Ornat to okazała szata, zazwyczaj wykonana z wysokiej jakości materiału i bogato zdobiona haftami – szaty liturgiczne posiadają kolory przypisane do świąt, a także zwykłych i postnych okresów. Kolorami roku liturgicznego są zaś: zielony, fioletowy, czerwony i biały. Dowiedzmy się, jaka jest symbolika i znaczenie tych barw:

• biały (to kolor czystości, boskiej doskonałości i radości, związany jest z najważniejszymi kościelnymi uroczystościami: kapłan przywdziewa białe ornaty na nabożeństwa w dniu Bożego Narodzenia, Zmartwychwstania oraz oktaw tychże świąt; w trakcie Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek czy na msze w dni świętych, którzy nie byli męczennikami i w czasie nabożeństw dotyczących obchodów maryjnych),
• zielony (to uniwersalny symbol nadziei i odrodzenia, a także sprawiedliwości czy młodości; zieleń uspokaja, koi i odświeża – tę barwę może mieć również krzyż biskupi, co oznaczać ma nadzieję na ostateczne zbawienie duszy; duchowny nosi zielone ornaty w okresie zwykłym),
• fioletowy (to kolor stanowiący symbol skruchy, pokory, żałoby oraz pokuty; jednocześnie fiolet oznacza godność, dlatego też biskupie szaty cechują się właśnie tą barwą),
• czerwony (to symbol ognia i krwi, ale i oznaka nieskończonej miłości do Boga; to także kolor, który określa najwyższą rangę kapłańską – czerwień dedykowana jest kapłanom, z kolei purpura biskupom; czerwony ornat zauważymy, między innymi na mszach w Niedzielę Palmową, Wielki Piątek czy wszystkich nabożeństwach związanych z Duchem Świętym – z racji na to, że jego znakiem jest ogień),
• czarny (to barwa żałoby, pokuty i skruchy; stosowana jest bardzo rzadko, głównie podczas nabożeństw żałobnych).

Wymienione powyżej kolory to nie wszystko. Barwy szat liturgicznych są o wiele bardziej różnorodne (wyróżnia się, chociażby: ornat złoty lub srebrny). Warto jednak zaznaczyć, że obie te barwy nie zostały wymienione w „Ogólnym wprowadzeniu do mszału rzymskiego”. Jednocześnie widnieje tam zasada, która pozwala na użycie okazalszych szat liturgicznych w bardziej uroczyste dni, nawet jeśli te nie są w ich kolorze. Podsumowując, kolor złoty lub srebrny może zastąpić inne barwy, za wyjątkiem koloru czarnego i fioletowego.