Stuła kapłańska – symbolika

stula

Szaty liturgiczne na przestrzeni wieków przeżyły nie lada ewolucję i wkraczały w różne etapy. Początkowe szaty wywodzą się z szat używanych w starożytnej Grecji oraz Rzymie, a pierwsi kapłani zmieniali swoje stroje codzienne na bardziej świąteczne.

Zazwyczaj były to tuniki z rękawami, które były przepasane dwoma purpurowymi paskami, fałdzistej narzuty oraz sandałów. W wieku IV zaczęła się rozwijać moda na tzw. Paenule, inaczej szatę okrywającą całe ciało, której również używano podczas liturgii. Dalej w VII w. dzięki wpływom germańskim i galicyjskim ubrania zostały nieco skrócone, Kościół jednak został przy tradycyjnej długości, jednak zaczęto rozróżniać szaty liturgiczne od codziennych. Zaczęto też ozdabiać szaty np. kamieniami szlachetnymi oraz scenami biblijnymi, można zatem mówić o pierwszej symbolice ubiorów liturgicznych. W IX w. szaty zaczęto błogosławić, natomiast od XI wieku szatom liturgicznym zaczęły towarzyszyć specjalne modlitwy oraz zaczęto dopisywać poszczególnym szatom znaczenie symboliczne. Najczęściej symbolika dotyczyła Chrystusa i Jego męki.

Rodzaje i symbolika szat liturgicznych

Szaty ozdobne, inaczej paramenty, to szaty liturgiczne jak np. stuły, alby, ornaty, komże, kapy. Sama stuła kapłańska, z łacińskiego stoła, to inaczej długa wstęga, uszyta z tego samego materiału co ornat. Każdy kapłan posiada to odznaczenie, a wywodzi się ono z insygniów cesarskich. Używana podczas odprawiana każdej liturgii, spowiedzi, jak również podczas udzielania sakramentu małżeństwa, kiedy to kapłan oplata nią dłonie nowożeńców. VI Synod w Toledo z 633 r. zadecydował, że stuła jest odznaczeniem biskupa, prezbitera oraz diakona. Biskup i prezbiter noszą ją zawieszoną na szyi oraz zwisającą z przodu. Natomiast diakon zakłada stułę na kształt szarfy z lewego ramienia ukośnie do prawego boku. Według symboliki chrześcijańskiej stuła to „symbol sprawiedliwości i nieśmiertelności, to jest łaski uświęcającej”, jak również godności chrześcijańskiej i szaty godowej wszystkich, którzy zostali powołani do wiecznego życia w Królestwie Bożym. Stuła jest również znakiem otrzymanych święceń ustanowionych do głoszenia Ewangelii Chrystusa, dzielenia wiernym Chleba żywego oraz sprawowania Misteriów.

Co oznaczają kolory szat liturgicznych

Do stworzenia szat liturgicznych oprócz standardowych i tradycyjnych materiałów można używać tkanin naturalnych, w zależności od potrzeb danej parafii. Ważne, aby odpowiadały powadze liturgii oraz kapłanowi. Powinny również być piękne same w sobie, a nie ze względu na dodatkowe ozdoby. Dozwolone jest użycie ozdób figuralnych oraz symboli wskazujących na sakralne zastosowanie szat. Obecne szaty oraz stuły liturgiczne są piękne, kolorowe, ale często też skromne. To zasługa odpowiedniej firmy, mającej doświadczenie od wielu lat. Kolory stuł oraz szat mają swoją określone użycie względem świąt w Kościele Katolickim.

Kolor biały – używany w Oficjach (Liturgia Godzin), Mszach Okresu Wielkanocnego i Narodzenia Pańskiego, w święta i wspomnienia Chrystusa Pana (oprócz tych, które dotyczą Jego Męki), w święta i wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, świętych aniołów, Świętych, którzy nie byli męczennikami, w uroczystości Wszystkich Świętych (1 listopada) i św. Jana Chrzciciela (24 czerwca), w święta św. Jana Ewangelisty (27 grudnia), Katedry św. Piotra (22 lutego) i Nawrócenia św. Pawła (25 stycznia).
Kolor czerwony – Niedziela Męki Pańskiej (Palmowa), Wielki Piątek, niedziela Zesłania Ducha Świętego, Msze ku czci Męki Pańskiej, główne święta Apostołów i Ewangelistów, dni świętych męczenników.
Kolor zielony – Oficjalne Msze Okresu Zwykłego.
Kolor fioletowy – Okres Adwentu i Wielkiego Postu, Oficja i Msze za zmarłych.
Kolor czarny – Msze za zmarłych.
Kolor różowy – niedziela Gaudete (3. Adwentu) i niedziela Laetare (4. Wielkiego Postu).
W dni bardziej uroczyste można używać okazalszych szat liturgicznych, chociaż nie są w kolorze dnia (np. złotego).

Czasami Konferencja Episkopatów może przedstawić inne wzory lub propozycje Stolicy Apostolskiej, które mogłyby lepiej odpowiadać potrzebom duchownych poszczególnych państw.